duygular ve hayaller temasının ikinci konusu, korku. temaya, yüzey anlamıyla derin anlamı birbirine oldukça yakın, eğlencelik bir metinle başlamak ve biraz "korkmak" fena olmaz. hayef'te öğrendiğimiz üzere, metinden yola çıkarak bir de dil bilgisi çalışması yaptık mı; keyifler gıcır... (bu dil bilgisi'ndeki "dil" ve "bilgisi"nin birbirinden ayrı olmasıysa anlaşılır şey değil aslında.)
hazırlık notları: "saat" adlı anonim metin, "3.tekil anlatıcıyla" yazılmıştı. metnin gerçeklik duygusunu arttırmak için önce bir dönüştürme çalışması yapıp metni çift anlatıcılı bir anlatıya çevirdim. metin artık birbirini takip eden kesitlerle hem 3. tekilin hem de 1.tekilin ağzından anlatılıyordu. 1. tekil anlatıcı için, yazıda sağa yatık karakter kullandım.
uygulama notları: "bu sınıf fazla mı güneşli?" -perdeler çekilir- "şimdi gözlerimizi kapatıyoruz." -öğretmenin sesli okuması bitene kadar gözler açılmayacak- "arkanıza yaslanın." -kontrol yapılır- "başlıyorum..."
anlatıcı değişimini belirtmek için, okuma sesine iki değişik ton atamak gerek. bu başarıldığında doğru okumayla ilgili örtük bir öğrenme de sağlanmış oluyor. göz kapatmaksa olay akışı algısını filmleştirmeyi kolaylaştırmak için... amaçlanan korku duygusuna ulaşmayı da kolaylaştıracak.
öğrencilerin sesli okuması öncesinde, ben anlatıcı ve o anlatıcı için değişik okuyucular belirlenebilir.
çalışma kağıdındaki sorulara geçmeden önce zaman haritası(2. resimdeki) çizdirmek ve harita üzerinde akışa ilişkin belirlemeler yapmak, aslında öyküye ait; ama anlatı dışında bırakılmış zaman alanlarını ortaya çıkarmak bakımından önemli. ayrıca olay sırasını matematiksel düzlemde görmeyi sağlayacak. böylece başlangıcın öncesindeki üç haftalık süreci de belirginleştimiş olacağız. öyküde, açılmış ama kapatılmamış bir parantez olan "yolda kalan araba" ögesinin durumu, kurgu bütünlüğünün sağlanması amacıyla, "tamamlama etkinliği" olarak sonradan öğrencilerce öykülettirilmeli. (çehov'un duvarda asılı tüfeğini hatırlayınız öğretmenim.)
metinle ilgili soruları iki başlıkta incelemeliyiz. bakınca, ikinci başlığın atılması gereken yeri göreceksin. ikinci bölümdeki sorulardan ilki metaforik. genelde "siyah, kahverengi" yanıtlarını duyacaksın. (korkunun bu renklerle betimlenmesi, karanlık fobimizle mi ilgili acaba?) son soru, psikolojik saptamalar gerektirecek. "korku öğrenilir mi, doğarken hazır mı getiririz?"
daireler içindeki (ki biz bunlara, "korkuyla açılmış gözler" yakıştırması yaptık) yüklemleri inceleyip, önce, eylem ya da ad soylu olmalarıyla ilgili sonuçlara vardık. ad soylu olanların nasıl yüklem olduklarını incelerken gözümüze birdenbire -a aa!- ek eylemler takıldı. işe bak! yan taraftaki dikdörtgen alanda ise, bu ad soylu sözcükleri "yargı bildirir hâle getiren" başka biçimbirimlerle karşılaştık... yoksa bunlar da mı ek eylemdi? galiba öyleydi...
not: tüm bunları, bir blok derslik süre içinde (80 dakikada) gerçekleştirdik. ek eylemle ilgili, bizim "yaptım bile!" adını verdiğimiz ders sonu anlık değerlendirmesini yapmaya zamanımız bile kaldı. (sonraki gün, dersin başında konuyu tekrar özetledik.)
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder