HECELEME 6. SINIF

6. sınıfta dil bilgisinin açılış konusu, "heceleme".

içinde, bizim kuşağın "ali topu tut."la başlayan okuma serüveninin ilk-okuma anılarını saklayan konu... sonra başka ilk-okuma serileri çıktı: tonton can, ponpon bilmem ne, vs. cin ali kadar kültü ise, bir daha yapılamayacak gibi duruyor. dizi kitapları arasındaki kişisel seçimim, her zaman, "cin ali'nin kara gözlü kuzusu" ve "cin ali ile fil" olmuştur. kırık dökük heceleyerek seslendirdiğimiz, kişisel okur yazarlık tarihimizin bu ilk "kurgu" metni, aslında pek çok yazım hatası barındırır. sözcüğe bitişik yazılmış "de/da"lar, bağlaç olmadığı halde ayrı yazılmış "-ki"lerle doludur. anne, baba figürlerine yüklenmiş ataerkil anlamlar, görsellerdeki gelenekçi ve obsesif "tertip", diyaloglardaki tekseslilik, tüm karakterlerin kontrollü tavırları gibi yoruma açık hatalar bir yana, cin ali dizisi, muadilleri içinde bambaşka bir yere sahiptir. özeldir. her neyse...

konu: heceleme. çalışma sayfasında, yetişkin çizgi filmi "the simpsons"ın hiç büyümeyen çocuk karakteri bart'ı kullanalım. bart, her simpsonlar bölümünün başında olduğu gibi yine tahtada görünsün ve tahtaya yazı yazsın. senaryo şu: bart sınıfa kavanozun içinde beslediği tarantulasını getirmiş, tarantula kavanozdan kaçmış, bulunamıyor. sınıftaki diğer figürler; sadece seslerini duyduğumuz/okuduğumuz öğretmen ve diğer öğrenciler. bir taraftan da heceleme konusu işleniyor ve bart bu konuda pek başarılı değil...

uygulama notları: ferhan şensoy der ki: "perde nasıl açılırsa öyle kapanır." perdeyi fişek gibi aç ki fişek gibi kapatasın! bu yüzden başlangıç cümlelerin "çarpsın"! doğaçlama yeteneğine güveniyor olabilirsin. bu, şahane; fakat sen yine de açılış cümleni, derse girmeden önce belirle.

görsel'i inceleyin. karikatür klişeleri konusunda konuşun. efektlerin anlamı üzerine kafa yorun; sana ve çocuklarına kalmış... karikatürdeki tipler hakkında tahminlerde bulunun. benzetmeler yapın. öğretmene ve üçüncü karede sesleri duyulan öğrencilere kişisel özellikler atayın...

heceleme, bildik sözcükler üzerinden yapılırsa kolay mı kolay. 2 numaralı bölümde zorlanmayacaklar. fakat bununla yetinmemek gerek. birkaç dış kaynaklı sözcüğü heceletmek üzere tahtaya yazabilir ya da yansıtabilirsin: "sfenks, bibliyografya, protokol, endoplazmik retikulum..." satır sonunda bitmeyen sözcüklerin yazımı-kısa çizginin kullanımı, konusuna girmeni öneririm.

3 numaralı bölümü araştırma ödevi olarak ver ve bu ödevi önemsediğini hissettir ki dillerin farklı karakterlerde olduğuna aysınlar.

ppt dosyası